Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΕΛΤΣΟΥ ανεκτίμητο μνημείο της ορθοδοξίας και Ιερός Τόπος της θυσίας των Σουλιωτών, έμελε άθελά της, να γίνει ο αιώνιος μάρτυρας της Ιστορίας. Άγνωστη για πολλούς, χτίστηκε το 1697.
Είναι Αθωνικού τύπου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται στον ορεινό όγκο των Άνω Ραδοβιζίων στο χείλος του βαράθρου της Γκούρας. Κρυμμένη και απρόσιτη γύρωθεν, στέκει εκεί, όπου φωλιάζουν οι σταυραετοί της Πίνδου, ανάμεσα στο Νιγκόζι, στη Φρούσια και τα αδούλωτα Άγραφα. Στα πόδια της κάτω, κυλάει ορμητικά ο θεοπόταμος Αχελώος η Άσπροπόταμος ,λες και βιάζεται να αλαργέψει γρήγορα από το στοιχειωμένο τούτο μέρος.
Εκεί λοιπόν, στις ΠΗΓΕΣ-ΑΡΤΑΣ με την παλιά ονομασία «ΒΡΕΣθΕΝΙΤΣΑ»ένα χωριό των Άνω Ραδοβιζίων και Ιστορική έδρα του ΔΗΜΟΥ Γ. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ σήμερα, έμελλε να παιχθεί ο επίλογος του δράματος των Σουλιωτών με ένα «Νέο Ζάλογγο»
Στις 23 Απριλίου του 1804 το ΣΕΛΤΣΟ έπεσε με προδοσία μετά από 4μηνη σκληρή πολιορκία. Ακολούθησε η ηρωική έξοδος των μαχητών του προς τη γέφυρα Κοράκου που είχει όλα τα χαρακτηριστικά της εξόδου του Μεσολογγίου. Δίκαια αποκαλείται από πολλούς «Το Μεσολόγγι της Ηπείρου»
Στην μνήμη των Ηρώων αυτών, 209 χρόνια μετά, κλείνουμε ευλαβικά το γόνυ αποτείοντας φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης . Προτίμησαν να πεθάνουν λεύτεροι παρά να ζήσουν σκλάβοι. Δεν λιποψύχησαν, δεν λιποτάκτησαν, δεν συμβιβαστήκαν. Οφείλουμε να μην ξεχάσουμε ποτέ αυτή την ανείπωτη θυσία τους. .
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ TOY «ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΕΛΤΣΟΥ»
«Έσφαλε οικτρά , όποιος την δόξα είπε μάταιη…….»έγραψε ο επικός μας ποιητής Ανδρέας Κάλβος, στο ποίημά του «εις δόξαν»….και δεν είχε άδικο.
«Δεν υπάρχει γλυκύτερος θάνατος από αυτόν, τον υπέρ πατρίδος θάνατο. Μηδέ ενδοξότεροι νεκροί παρά οι νεκροί που έπεσαν στο πεδίο της μάχης υπέρ της ελευθερίας. Ας παραμένουν άταφοι αυτοί οι ήρωες. Ας γίνονται βορά των γυπαετών και των σαρκοβόρων θηρίων.Ας μην το έβρεξε κανείς προσφιλής τους μὲ δάκρυα και ας μη φίλησε το χώμα που έπεσαν. Και τα οστά τους ακόμη, ας μην μένουν εκεί ,στον ένδοξο αυτό τόπο.
Ας τα διασκορπίζουν οι πνοές φθονερών άνεμων και άκαρδοι χείμαρροι σε βαθιές χαράδρες και φαράγγια ανήλιαγα. Παρ΄ όλα αυτά όμως, ένα είναι αληθινό. Δεν υπάρχει ενδοξότερος νεκρός από αυτόν που πέφτει στα πεδία των μαχών .Δεν παύει αυτός ο υπέρ πατρίδος, να είναι ο γλυκύτερος θάνατος».Σ΄αυτή τη γη στέκουν η Δόξα και η Αρετή αντάμα , τους στεφανώνουν με δάφνης φύλλα χρυσά, με ρόδα αμάραντα, και φεύγουν γοργά-γοργά για να μην ταράξουν την αιώνια ανάπαυσή τους.
Χίλιοι τριακόσιοι και πλέον ήρωες Σουλιώτες, Μποτσαραίοι και ντόπιοι Ραδοβιζινοί, αγωνιστές της ελευθερίας εκεί, στην Ιερή γη του Σέλτσου, δεν μπορούσαν παρά να συνεχίσουν την προαιώνια παράδοση των προγόνων τους, του Μαραθώνα και των Θερμοπυλών. Η Αρχαία ψυχή που ζούσε μέσα τους αθέλητα κρυμμένη, τους προέτρεπε. «Να πολεμήσουν μέχρις εσχάτων και να νικήσουν , ή να πεθάνουν». Ύστερα από 4μηνο άνισο αγώνα, κατά ασυγκρίτως υπερτέρων δυνάμεων και προδοσία, πέφτουν ως νέοι Λακεδαιμόνιοι, ηρωικώς μαχόμενοι υπέρ πατρίδος και ελευθερίας« τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι»
Οι επτά αράδες του ιστορικού ΠΟΥΚΕΒΙΛ -σύγχρονου των γεγονότων- από την επιγραφή του ηρώου των Σουλιωτών στις ΠΗΓΕΣ ΑΡΤΑΣ, αρκούν για να καταλάβουμε τι συνέβη στο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΣΕΛΤΣΟ.