Το ''σκυλάκι'' του ουρανού! Ο αστερισμός Μικρός Κύων

ΓΕΝΙΚΑ: Ο Μικρός Κύων [Λατινικά: Canis Minor, συντ. Cmi], είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο. Είναι αστερισμός, του οποίου το νότιο σύνορο εφάπτεται σχεδόν στον ουράνιο ισημερινό και έτσι βρίσκεται όλος σχεδόν στο βόρειο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας. Ο Μικρός Κύων [που σημαίνει μικρό σκυλί] συνορεύει με 4 αστερισμούς: τους Διδύμους, το Μονόκερω, την Ύδρα και τον Καρκίνο. Είναι ορατός από την Ελλάδα, τα χειμωνιάτικα βράδια και στις αρχές της άνοιξης. Είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 89° Βόρεια και 77° Νότια. Έχει έκταση 183,4 τ. μοίρες [71ος σε έκταση αστερισμός].

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ-ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ: Στους αρχαίους Έλληνες ο Μικρός Κύων ήταν γνωστός ως Προκύων, επειδή ανέτελλε, τότε, λίγο πριν τον αστερισμό Μέγας Κύων [τώρα ανατέλλουν σχεδόν ταυτοχρόνως]. Σήμερα, το όνομα Προκύων αποδίδεται στον φωτεινότερο αστέρα του, τον α. Για την ελληνική Μυθολογία, ο αστερισμός ήταν ένας από τους σκύλους του Ακταίωνα1, ή της Αρτέμιδος, ενώ για άλλους ήταν ο Άνουβις των Αιγυπτίων. Αλλά για τους περισσότερους ήταν το δεύτερο κυνηγόσκυλο του Ωρίωνα. Κάποιοι πάλι θεωρούσαν τον Μικρό Κύνα πως αντιπροσώπευε το αγαπημένο σκυλάκι της Ελένης, που χάθηκε στον πορθμό του Ευρίπου, για το οποίο προσευχήθηκε να το ξαναφέρει στη ζωή ο Δίας, στον ουρανό πια. Ο Μικρός Κύων ονομάστηκε από τον Bayer με τα περίεργα ονόματα Fovea (=λάκκος) και Συκάμινος (μουριά), όνομα ανάλογο με ένα από τα αραβικά ονόματα για τον αστερισμό. Οι Άραβες τον ονόμαζαν Al Shira al Shamiyyah, δηλαδή «Ο Λαμπρός της Συρίας, καθώς χανόταν από τα μάτια τους δύοντας πέρα από εκείνη τη χώρα. Αυτό παρεφθάρηκε στη Δύση σε Alsehere, Ascemie, Algameisa και Aschemie. Επίσης βρίσκουμε το Al Jummaiza (=μουριά), που κατ' άλλους είναι στην πραγματικότητα το Al Ghumaisa, ο αμυδρός ή ο δακρυσμένος, εξαιτίας ενός αραβικού μύθου που ήθελε τον Μικρό και τον Μεγάλο Κύνα αδέρφια του Κάνωπου2. Από τους Ρωμαίους, οι Άραβες υιοθέτησαν και το Al Kalb al Asghar (=ο Μικρότερος Σκύλος), που πάλι πήραν πίσω οι Ευρωπαίοι ως αντιδάνειο, με τις μορφές Alcheleb Alasgar και, Kelbelazguar. Ακόμη, οι Άραβες μετέφρασαν και το ελληνικό όνομα ως Al Kalb al Mutakaddim (=ο σκύλος που προηγείται). Κατά τις χριστιανικές αναπαραστάσεις των ουράνιων μορφών (17ος αι. μ.Χ.), ο Καίσιος θεώρησε πως ο Μικρός Κύων ήταν το σκυλί του Τωβία, από την Π. Διαθήκη. Αντίθετα, ο Ιούλιος Σίλερ, έβλεπε στον αστερισμό τον Πασχάλιο Αμνό. ΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ: Ο αστερισμός περιλαμβάνει 45 ορατούς [φ.μ.≤ 6,5] αστέρες. Ο α (άλφα) Μικρού Κυνός, είναι ο κατά πολύ φωτεινότερος όλων των αστέρων [φ.μ. 0,35], πολύ γνωστός με το αρχαίο όνομα του όλου αρχαίου αστερισμού: Προκύων. Ο β Μικρού Κυνός έχει το ιδιαίτερο όνομα Γκομέισα. Ο πολύ αμυδρότερς γ, έχει φαινόμενο μέγεθος 4,32. Ο HR 3145 και ο 6 Μικρού Κυνός έχουν αντίστοιχα φ.μ. 4,39 και 4,54. ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ: Ο αστέρας BD+05°1668, με φαινόμενο μέγεθος 9,86 και φασματικό τύπο M4 V, που είναι ερυθρός νάνος, βρίσκεται πολύ κοντά μας. Απέχει «μόλις» 12,34 έτη φωτός [32ος κοντινότερος αστέρας]. Η απόσταση όμως αυτή αυξάνεται συνεχώς με ρυθμό 18 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (65.000 χιλιόμετρα την ώρα). Τέλος στον αστερισμό φαίνεται, μόνο με μεγάλα τηλεσκόπια, το μεγάλο αλλά πλανητικό νεφέλωμα PK 217+14.1 [ή Abell 24] με φ.μ. 13,6. konstantinosa.oikonomou@gmail.com 1. Δες σχετ. Κων/νος Αθ. Οικονόμου, Η Λάρισα και η θεσσαλική Ιστορία, τ. Α΄ [Εκδ. Γνώση, Λάρισα 2007.] 2. Ο Κάνωπος ήταν ένας Λάκων από τις Αμύκλες που συμμετείχε στην Τρωική Εκστρατεία ως πλοηγός του Μενελάου. Μετά την άλωση της Τροίας, μια τρικυμία παρέσυρε το πλοίο του Μενελάου, κυβερνώμενο από τον Κάνωπο, στην Αίγυπτο, όπου παρέμειναν 5 χρόνια. Ο Κάνωπος ήταν πολύ ωραίος άνδρας, με συνέπεια να τον ερωτευθεί η Θεόνη, κόρη του βασιλιά της Αιγύπτου Πρωτέα. Λίγο καιρό αργότερα ο Κάνωπος πέθανε από δάγκωμα φιδιού. Θάφτηκε στο νησί που από τότε πήρε το όνομά του και έμεινε γνωστό ως Νήσος του Κανώπου, στο στόμιο του Νείλου. Εξάλλου, ο πλοίαρχος του Μενελάου έδωσε το όνομά του και στην αιγυπτιακή πόλη Κάνωβο, στην ίδια περιοχή. ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:https://www.youtube.com/watch?v=3XsP8GYsg3c